Siuda Maciej, Wilde Jerzy, Kozak Mirosław
Katedra Pszczelnictwa UWM w Olsztynie
ul. Słoneczna 48; 10-957 Olsztyn
e-mail: msiuda@uwm.edu.pl

Wstęp
Wysoka jakość matek pszczelich, która jest warunkowana czynnikami genetycznymi oraz środowiskowymi, jest jednym z podstawowych czynników warunkujących osiąganie dobrych wyników produkcyjnych (Nelson 1982). Odmienny jakościowo pokarm poddawany larwom już bezpośrednio po wykluciu się z jaja sprawia, że różnicowanie się żeńskich postaci ma miejsce w drugiej dobie życia larw, w wieku 24-36 godzin (Ruttner 1983). Stwierdzono, że plenność matek zależna jest od liczby rurek jajnikowych i objętości zbiorniczka nasiennego. Rozwój tych organów uwarunkowany jest masą ciała matek, będącą pochodną warunków wychowu i wieku larw użytych do ich wychowu (Ruttner 1983, Weaver 1957, Weiss 1974).
Celem niniejszej pracy jest porównanie jaki wpływ na masę uzyskiwanych matek pszczelich wywierają najczęściej stosowane w kraju metody hodowlane.
Materiał i metody
Wychów matek przeprowadzono w 9 rodzinach podzielonych na trzy grupy:
O - odkłady wychowujące: Utworzono je z 4 plastrów czerwiu i obsiadających pszczół,
RO -rodziny osierocone: rodziny będące w nastroju rojowym, z których zabrano matki,
WM - rodziny z matką: rodziny w nastroju rojowym.
Larwy pszczele przekładano trzema metodami:
PŁT - larwy przełożono łyżeczką tradycyjną na podłoże z mleczka pszczelego,
PP - podwójne przekładanie larw,
PŁCH - larwy przełożono chińską łyżeczką.
Bezpośrednio po wygryzieniu matki ważono przy pomocy wagi elektronicznej MEDICAT 160 M.
Wyniki
Największą średnią masę ciała matek 208,61 mg uzyskano wychowując larwy w odkładach (O) i stosując metodę przekładania łyżeczką chińską (PŁCh - 208,61 mg) oraz stosując podwójne przekładanie larw (PP - 206,45 mg, tab. 1). Miały one wysoko istotnie większą średnią masę ciała w porównaniu z grupą matek wychowanych w rodzinach osieroconych (RO) z larw przekładanych łyżeczką tradycyjną (PŁT - 193,27 mg). Matki tej grupy ponadto różniły się wysoko istotnie średnią masą ciała w porównaniu z matkami wychowanymi w rodzinach z matką (WM) oraz rodzinach osieroconych (RO) przy zastosowaniu podwójnego przekładania larw, które charakteryzowały się podobną średnią masą ciała wynoszącą odpowiednio 203,51 oraz 203,18 mg. W pozostałych grupach uzyskano matki o pośrednich parametrach tej cechy. Matki te charakteryzowały się podobną średnią masą ciała różniąca się statystycznie istotnie w porównaniu ze średnią masą najcięższych i najlżejszych matek.
Tabela 1
Średnia masa ciała matek (w mg) w zależności od metody przygotowania rodzin oraz metody przekładania larw

Objaśnienia: PP - podwójne przekładanie, PŁT - przełożenie łyżeczką tradycyjną, PŁCh - przełożenie łyżeczką chińską, O- odkłady, WM-w obecności matki, RO- rodziny osierocone, różne duże litery oznaczają różnice istotne przy p ? 0,01, małe zaś przy p? 0,05
Wnioski
1. Matki o najwyższej średniej masie ciała uzyskano w odkładach wychowujących
2. Szczególnie dorodne matki uzyskano przy zastosowaniu do przekładania larw łyżeczkę chińską.
Piśmiennictwo:
1. Nelson D.L. 1982. The effect of queen - related problems on honey production. Am. Bee J., 122 (9): 636-637.
2. Ruttner F. 1983. Queen rearing biological basis and technical instruct. Apimondia Publishing House, Bucharest.
3. Weawer N. 1957. Effects of larval age on dimorphic differentiation of the female honey bee. Ann.Ent.Soc.Am., 50 (3): 283-294.
4. Weiss. 1974. Zur Frage des Königinnengewichtes in Abhängigkeit von Umlarvalter und Larvenversorgung. Apidologie, 5 (2): 127-147.