Bo z pracy rąk swoich będziesz pożywał, będziesz szczęśliwy i dobrze ci będzie. Ps. 128,2

Maciej Winiarski
Konsumenci na rynku miodu (2/4)

W tym miejscu warto się zastanowić jak Polacy postrzegają miód jako produkt spożywczy.

We wszystkich grupach wiekowych zarówno kobiety jak i mężczyźni w zdecydowanej większości wybrali wariant "c" i "d", czyli albo określenie, że miód jest rodzajem zdrowej żywności (średnio 50 % odpowiedzi) i cennym lekarstwem uzupełniającym medycynę klasyczną (średnio prawie 70 % respondentów).

Przy czym interesującym jest spostrzeżenie, iż kobiety traktują miód bardziej jako lekarstwo niż jako zdrową żywność. Jeżeli zatem 70 % respondentów traktuje miód jako lekarstwo, to można w takim podejściu konsumentów doszukiwać się przyczyny tak niskiego spożycia miodu w naszym kraju. Można postawić taką tezę, ponieważ miód dla większości Polaków jest raczej lekarstwem niż produktem spożywczym (zwłaszcza w sposób szczególny uzasadnione jest kwalifikowanie go do jednego z rodzajów zdrowej żywności), to nie można oczekiwać jego wysokiej konsumpcji, ponieważ sięga się po łyżkę lub dwie miodu tylko w przypadku przeziębienia albo innej choroby. Spostrzeżenie to potwierdzają badania Marzec przeprowadzone w trzech regionach Polski (cieszyńskim, krakowskim i tarnowskim). W jej badaniach 77 % respondentów wskazało na walory zdrowotne wpływające na decyzje zakupu miodu. Preferencje klientów lub inaczej ich upodobania są dość charakterystyczne dla polskich konsumentów. W Polsce najchętniej jest kupowany miód ciemny. Jednak ostatnie badania wykazują, że w naszym kraju coraz więcej nabywców woli miód jasny niż ciemny. W centralnej części Polski tylko 15,5 % badanych kobiet wybierało miód ciemny.

Tabela nr 4
Struktura procentowa motywacji zakupu miodu w zależności od grupy gatunków miodu

Źródło: Badania własne Autora pracy w Opolu 1999-2000 roku

W badaniu tym okazało się, że konsumenci w Opolu zdecydowanie preferują miody jasne (średnio w 32 % przypadków), oraz występuje 25 % nabywców, którym każdy gatunek miodu odpowiada. Większości konsumentom miód płynny kojarzy się z jego świeżością, bo płynny jest dopiero, co odwirowany z plastrów. Preferencje są tu jednoznaczne - większość konsumentów woli miód płynny. Spostrzeżenie to potwierdzają badania Stępień, która stwierdziła, że 62 % konsumentów preferuje miód płynny, a tylko dla 15 % preferuje miód skrystalizowany. Z badań tej samej autorki wynika, że konsumenci w 84 % nabywają miód w sklepie detalicznym, a tylko w 21 % bezpośrednio u pszczelarza. Wyniki te nie korespondują do wyników badań Autora pracy, który w środowisku Opola stwierdził, że ponad 40 % konsumentów dokonuje zakupów miodu bezpośrednio u pszczelarza (tabela nr 4), tym bardziej do badań Pidka, który wykazał, że aż 70 % konsumentów zaopatruje się w miód u pszczelarzy.

Opakowanie jest również ważnym czynnikiem wpływającym na decyzje zakupowe klientów. Stępień wykazała, że preferowane są w głównej mierze opakowania szklane 90 %, opakowania plastikowe tylko w 9 % i kartony przez 3 % badanych. Według badań tej samej autorki, interesujące są preferencje dot. wielkości opakowania. Spostrzeżenia te potwierdzają badania Pidka. Niekorzystne są natomiast upodobania w zakresie koloru opakowań. Prawie 90 % badanych konsumentów preferuje opakowania przeźroczyste i jasne. Chcą oni po prostu ten miód widzieć. Lepiej natomiast jest, gdy miód przechowywany jest w ciemnym miejscu lub w ciemnych opakowaniach. Pod wpływem promieni słonecznych rozkłada się znajdująca się inhibina, a wraz z nią tracone są bakteriobójcze i bakteriostatyczne właściwości miodu.

Najważniejsze jednak kwestie dotyczą jakości miodu. Każdy konsument chciałby kupić miód dobrej jakości. Dlatego producenci indywidualni lub ich grupy zabiegają o dobra opinię nabywców na temat własnego miodu. Stąd też Zarząd Krajowy PZP czyni usilne starania, aby włączali się w program Ministerstwa Rolnictwa (MR) zatytułowany "Polska zdrowa żywność".

Jednak, jak na razie większość pszczelarzy może mieć poważne trudności w osiągnięciu znaku MR z napisem "Polska zdrowa żywność". Bowiem wyniki kontroli jakości miodu przeprowadzone w 2000r. przez Inspekcję Handlową wskazują, że jakość miodów znajdujących się w obrocie handlowym jest nadal niska. Jednak jest zauważalny postęp w jakości miodu, ponieważ w roku 1997 Inspekcja Handlowa miała zastrzeżenia do 40 % przebadanych próbek miodu, podczas gdy w roku 2000 takie same zastrzeżenia dotyczyły 27 % próbek. Jednak ostatni wynik jest również bardzo zły, bowiem więcej niż 1/4 miodów znajdujących się w obrocie handlowym nie posiadała wymaganych parametrów jakościowych. Najczęściej jakość miodu kwestionowano z uwagi na obniżoną liczbę diastazową, podwyższoną zawartość sacharozy łącznie z melecytozą oraz niewłaściwe cechy organoleptyczne.